IC 26 maart 2020

Verwarring in de eerste minuten van mijn eerste werkdag op de onbekende intensive care. Ik krijg mijn identiteitspasje niet mee omdat ik me niet met een rijbewijs mag identificeren. Dat is me vooraf niet gezegd. Om toch een uniform te hebben doe ik een greep uit de noodvoorraad die ergens in de kelder hangt. Zoals in ieder ziekenhuis waar ik gewerkt heb is dat een voorraadje gedateerde afgedragen kleding, uit de tijd dat aan enige stroomlijning of vrouwelijkheid geen aandacht besteed werd. Zonder pasje kom ik de kleedkamers niet in dus noodgedwongen kleed ik me om in de artsenkamer op de IC. Ongemakkelijk: ik ken niemand en sta daar in mijn onderbroek.. gelukkig een splinternieuw degelijk model.

In een jasje dat veel te groot om me heen zwabbert en een lompe broek met veel te lange pijpen meld ik me op de afdeling. Ik word meteen naar de omkleedruimte met beschermmaterialen gebracht. Nadat ik me in het schort, het masker, de muts, de handschoenen en onder de spatbril heb verstopt is er niets meer te zien van mijn lompe uitrusting en ben ik even onherkenbaar als iedereen. Ik plak een sticker met mijn naam en functie op de borst en schrijf er voor zekerheid tussen haakjes ‘nieuw!’ bij. Het mag wat mij betreft duidelijk zijn dat ik ingewerkt wordt en nog niet voor vol aangezien kan worden. Het is tenslotte zeven jaar geleden dat ik op een IC werkte. Ik heb even een paar dagen nodig om te wennen.

Ik ben onder de indruk van wat ik zie. Behalve de IC plekken zijn ook de aansluitende operatiekamers en de uitslaapkamer ingericht als IC-plekken met alle apparatuur die daarbij hoort. Beademingsmachines, monitoren, medicatie- en infuuspompen, computers, alles! Wat een werk is hier verzet in de afgelopen dagen. Door mensen van de IC maar ook van de klinische techniek, ICT, apotheek, schoonmaak, servicemedewerkers. Een logistieke puzzel is gelegd om bevoorrading te garanderen, sluissystemen te bedenken, werkroosters aan te passen. 

Ik beland in een surrealistisch landschap van maanmannetjes die mijn collega’s blijken te zijn maar waarvan ik geen volledig gezicht zie. Alleen ogen. En een sticker met naam en functie. Er lopen mensen van de fysiotherapie, er is hulp van de hartbewaking en de anesthesie, er zijn operatieassistenten. ‘Handen aan het bed’ ter ondersteuning van de IC-verpleegkundigen. Er liggen zo’n 20 patiënten nu. Onwerkelijk is het dat ze allemaal dezelfde ziekte hebben. Vrijwel iedereen ligt diep in slaap aan de beademing, een groot deel op de buik, de nek bijna 90 graden gedraaid. Eén arm omhoog, de ander langs het lichaam. Op de kamer hangen de telefoonnummers van de familie. Twee maal per dag worden ze gebeld door de verpleegkundige of de arts. Soms via skype of facetime, zodat de familie hun familielid kan zien en de verpleegkundige uitleg kan geven van de aangesloten bewaking en apparatuur. Niemand krijgt bezoek. Dat mag niet en dat kan niet in verband met het besmettingsgevaar. Het is intriest. Dat je dierbare ergens in het land op een IC ligt, zeer kritiek ziek, en dat je niet bij hem of haar mag zijn. Dat je uren wacht op een telefoontje vanuit het ziekenhuis om bijgepraat te worden over de toestand. Je ziet beelden op tv en je stelt je voor dat je man, broer, zoon, vader daar ligt. En je kan niets doen. Je moet het helemaal overlaten aan de medici en verpleegkundigen. En maar wachten, wachten, wachten. Op een goed of slecht bericht. Als verpleegkundige wil je tegen de familie zeggen wat je altijd gewend was om te zeggen: “bel gerust als u even wilt weten hoe het is, als u vragen hebt”. Maar nu kan dat gewoon niet: het is te druk om steeds de telefoon te moeten beantwoorden. 

Ik hoor van een verpleegkundige op de omgebouwde cohort verpleegafdeling voor coronapatiënten dat er in ééń dienst zes mensen overleden zijn op haar afdeling. Ze is zevenentwintig jaar, net een jaar gediplomeerd. De striemen van het strakke gezichtsmasker staan in haar neus en wangen. Ze kijkt heel ernstig. Ik houd mijn hart vast voor al die jonge verpleegkundigen die nu ingezet worden op deze loodzware verpleegafdelingen. Dat zijn de plekken waar mensen met corona ernstig benauwd en heel bang zijn, zonder familie. Op een intensive care zijn de verpleegkundigen en artsen gewend om te gaan met kritiek zieke mensen. Op een intensive care kan je iemands bewuste lijden stoppen door slaapmedicatie en piijnstilling te geven en de ademhaling over te nemen. Op een intensive care kan je wat dóen aan het lijden. Helaas niet altijd aan het óverlijden. Op de verpleegafdelingen van de jonge verpleegkundigen wordt zichtbaar en voelbaar diep geleden. Daar is doodsangst te zien en totale uitputting. Hoe lang blijven de artsen en verpleegkundigen op de been? Dat is de grote vraag voor de komende weken. Of maanden. Het is spannend op een dreigende manier. 

Na 12 en half uur werken, gemiddeld 4 uur op en half uur af, kan ik eindelijk weer naar huis. Kapot. Morgen dag 2, weer van half 8 's morgens tot 8 acht uur 's avonds. Net als al mijn collega's.

Hoe ben ik hier beland?

Ik was 17 en had mijn HAVO diploma op zak. Geen idee wat ik er verder mee moest doen. Vriendinnen schreven zich overtuigd in bij allerlei vervolgopleidingen, maar ik had geen enkele voorkeur voor iets. Eén ding wist ik wél: ik wilde iets studeren waarvoor ik op kamers zou moeten! En Groningen leek me wel wat. Het werd de HBO-Jeugdwelzijnswerk, onderdeel van de Sociale Academie van toen. Ik las namelijk op de valreep iets over dovenonderwijs en gebarentaal en dat raakte me. Ik kon met deze opleiding docent worden op de school voor slechthorende en dove kinderen. 

In die tijd had de Sociale Academie en ook de HBO-J een softe, slappe, ouwehoerimago. Geitenwollen sokken. En zo was het ook écht. Ik wist niet wat ik zag toen ik de school in kwam. Zoveel vage types in oversized broeken van pimpelpaars tot oranje met gigantische truien (zelf gebreid) en beenwarmers. Iedereen rookte en hing tegen elkaar aan te hangen. Er waren lessen sociologie en psychologie die ik wel kon waarderen, maar ik werd chagrijnig van drama en expressie. Als een halve zool moest ik daar dieren uitbeelden, geluiden nabootsen. Op een sombere novembermiddag was het bloedheet in het lokaal. We zaten in shirtjes en hemden. Perfecte omstandigheid voor de opdracht van de docent: “ga in een kring staan met je armen omhoog”. En vervolgens: “buig je hoofd opzij en ruik de oksel van je linkerbuurman of buurvrouw”.. 

Pardon? Mijn pas verworven vriendin naast mij barstte in lachen uit en sleepte mij mee. De opdracht kwam ons zo belachelijk voor dat we weigerden hem uit te voeren. Natuurlijk werden we weggestuurd ‘omdat wij kennelijk niet in staat waren om serieus met elkaar te bouwen aan een groepscohesie’. Dachten wij soms dat wij te goed waren voor deze groep? 

Ik dacht zeker niet dat ik te goed was voor die groep maar wél dat ik iets wilde doen dat zinvol was. En het liefst betaald, want die studiefinanciering was handig maar ik wilde onafhankelijk zijn. ‘Leren en werken’ dus en daar paste maar één opleiding bij: verpleegkundige. Mijn moeder raadde het me hartstochtelijk af: “niet doen, word geen verpleegkundige want dan moet je de hele dag blote konten wassen”. Maar natuurlijk deed ik het toch. Ik verkaste naar een zusterflat in Zwolle en had een heerlijke tijd in de BVP: de theoretische beroepsvoorbereidende periode. Mijn klasgenoten woonden op dezelfde gang en binnen een paar dagen hadden we op volstrekt natuurlijke wijze perfecte groepscohesie bereikt door de serieuse voorbereiding op een serieus vak. Er kwam geen okselgeur aan te pas.

De praktijk bleek uiteindelijk voor mij té serieus. Ik was net 18 toen ik op zaal startte en ik was absoluut niet gewend aan levenslijden, dood of ernstig invaliderende ziektes. Toen ik na anderhalf jaar flink zijn en doorzetten een jonge moeder met een grote uitpuilende hersentumor moest verplegen en zag hoe ze afscheid nam van haar twee kleine peuters begon ik af te knappen. Ik had deze vrouw met zoveel diep verdriet en zo’n ernstig ziektebeeld helemaal niets te bieden! Met mijn naïeve achttien jaar voelde ik me misplaatst in de kleine wereld van deze moeder. Ik had het gevoel dat ik haar eerder tot last was dan tot hulp, met mijn onervaren aanwezigheid. Steeds vaker voelde ik me ernstig tekortschieten naar die erg zieke patiënten. 

Dus ik vertrok weer. 

Maar ik kwam terug. Dankzij een levenservaring van verdriet, angst, afscheid nemen en verlies. Drie jaar na mijn vertrek had het leven me uitgerust met volle bepakking voor de route naar een verpleegkundige diploma en een verpleegkundig bestaan. Sindsdien heb ik nooit iets anders gedaan dan verpleegkundige zijn, op allerlei manieren. Ik denk vaak na over wat ik nog meer wil doen met mijn leven, ik fantaseer over ander werk, ben het regelmatig even zat geweest. Maar in een tijd als deze met zoveel ernstige zieke mensen door de coronabesmetting ben ik blij dat ik nog steeds verpleegkundige ben. Ik kan iets doen, zinvol (én betaald!…). Het is een vak met betekenis en in deze ernstige omstandigheden worden steeds meer mensen zich dat bewust. Wie weet is na deze crisis het personeelstekort in de zorg in één keer opgelost! 

IC 3 april

Sinds een paar dagen redt meneer het zonder beademing. Hij ademt zelfstandig en kan even in de stoel zitten. Spierkracht in armen en benen heeft hij niet meer, hij kan alleen zijn hand twee centimeter optillen en zijn vingers wat bewegen. Ik loop bij hem binnen en probeer contact te maken. Hij kijkt me aan en wil iets terugzeggen maar het wordt geen concreet woord. Op het prikbord hangt een foto van meneer: met een paar stralende ogen houdt hij een heel kleine baby op zijn borst. Ik pak de foto en houdt hem vast zodat meneer er naar kan kijken. “Is dit uw kleinkind?”

Meneer kijkt naar de foto en daarna naar mij. Hij fronst zijn wenkbrauwen en haalt zijn schouders op. Hij weet het niet. Ik pak er nog een foto bij, misschien is die duidelijker of sprekender voor meneer. Er staat ‘Sem’ op de achterkant. ‘Geboren 10 februari 2020’. 

“Heet uw kleinkind Sem? Hij is in februari geboren. Twee maanden geleden. Een jongen”. Meneer bestudeert de foto maar zijn blik blijft leeg. Hij heeft geen flauw idee. 

“Zegt het u niet zo snel iets? Sem.”

Nee, het zegt hem niets. Zijn kleinzoon die hem zo aan het stralen maakte is verdwenen uit het pas weer ontwaakte brein van meneer. Ik vind het erg voor hem maar hij trekt onverschillig zijn schouders op. De apathische lege blik doet denken aan een stil delier. Ik vrees dat hem een lang revalidatietraject te wachten staat voordat hij weer kan functioneren zoal vóór corona. Als dat tenminste een haalbaar doel is… 

Het blijft onwerkelijk dat alle bedden op de IC bezet zijn door mensen met hetzelfde ziektebeeld. Er is variatie in benodigde hoeveelheid medicatie en beademingsondersteuning, maar het zijn variaties op hetzelfde thema. De één heeft vandaag koorts en moet antibiotica krijgen ivm met een bijkomende bacteriële infectie, de ander heeft dat morgen. De één heeft vandaag toenemend nierfalen, de ander morgen. Omdat de behandelingen en ziektebeelden zo op elkaar lijken moet ik erg goed mijn kop erbij houden om de mensen niet door elkaar te halen. Was het nou kamer 1 of kamer 2 waar ik nog een suiker moet controleren? Is dit de man met die zieke vrouw of was het die andere man? Er is geen familie, ik zie geen gezichten van dierbaren en hoewel ik het niet wil worden de patiënten daardoor toch anoniemer. 

Vandaag heb ik zelf ook wat op een rijtje te krijgen in de categorie ‘zeer klein leed’. Nadat ik woensdag een stimulerende en positieve dag had met waardering voor wat ik op zo’n korte termijn al zelfstandig kan, heb ik vandaag een dag dat ik me een blok aan het been voel en een totale onbenul. Er gebeuren een aantal dingen die ik hier nog niet heb meegemaakt en ik moet steeds vragen. Waar ligt dit? Hoe doen jullie dat hier? Hoe kom ik aan nieuwe…? Wat is hier de afspraak over…? Hoe werkt dit systeem? Ik word er zelf niet goed van maar ik hoor ook in de pauzes van het vaste team dat ze soms geprikkeld raken van al die vragen van ‘de ondersteuning’. En toch: ik kan niet opeens minder gaan vragen want als ik iets niet weet kan ik niet doorwerken. Ik begrijp heel goed dat de vaste krachten last krijgen van de hoge werkdruk in combinatie met al die nieuwe mensen die meehelpen, mensen zonder IC-opleiding of ervaring. En mensen zoals ik die wel van alles kunnen maar toch ook ingewerkt moeten worden. Mijn collega is ontzettend snel, haar tempo ligt vele malen hoger dan dat van mij. Daardoor is ze me steeds een stapje voor en krijg ik niet de kans om te laten zien dat ze dingen aan me over kan laten. Als ik terugkom van een pauze heeft zij alweer alles gedaan wat ik na mijn pauze had willen doen. Als ik even met haar kortsluit dat ik met de arts wil overleggen over iets dan staat zij al bij de arts om het te bespreken. De hele 12 urige dag lang praat ik op mezelf in: “kom op Hetty, niet wegzakken, voel je niet minder dan zij, jij hebt wel bijna twintig jaar ervaring!” Als ik langs de keuken loop vang ik nog net op dat iemand vraagt: “en hoe gaat het?” Ik hoor mijn collega antwoorden: “ze probeert wel…” En dan wordt haar stem zo zacht dat ik haar niet meer versta. Ik heb geen bewijs maar ik denk wel dat het over mij gaat. Ik baal dat ik het me aantrek. De lange dag is net te lang om mezelf op te peppen waardoor ik om acht uur enigszins bedrukt naar huis fiets. Ik neem me voor om de volgende dienst toch weer met open blik en enthousiasme aan de slag te gaan. En vooral heel duidelijk te maken wat voor mij de beste manier is om snel en goed ingewerkt te raken. Het wordt dag vijf na zeven jaar afwezigheid: ik hoef nog niet alles te weten…

Eerlijk is eerlijk: ik zie als een berg op tegen de lange nachtdienst van zondag. Zeven uur zondagavond van huis, half negen de volgende ochtend weer thuis. Maar ik ga het in ieder geval proberen. Ook om de lat voor mezelf wat minder hoog te leggen...

Verdrietig nieuws

Gisteravond hoorde ik dat een oud-IC-collega is overleden aan corona. Op de IC. Hij zou ergens in april zijn laatste werkdag hebben en dan pensioneren, tegelijk met zijn lieve vrouw die ook IC verpleegkundige is.

Hij heeft altijd hard gewerkt met enthousiasme en een open houding naar iedereen. Je kon hem alles vragen, hij was altijd behulpzaam. Tijdens mijn IC-opleiding had ik mooie leerdagen met hem omdat hij me zelfvertrouwen gaf door opbouwende tips en een gelijkwaardige houding. Geen scrupules, geen stoerdoenerij. Eerlijk en gastvrij. En energiek! Een heel lieve, gezellige man op wie iedereen kon vertrouwen en bouwen. Hij was ook opa inmiddels. En bijna met pensioen. Eindelijk meer tijd voor ‘samen’. Met zijn vrouw, met zijn kinderen en kleinkinderen. Een prachtig vooruitzicht en dik verdiend na al die jaren volop werken op de IC. En nu is hij zelf overleden op de IC. Onvoorstelbaar. Hij moet geweten hebben dat hij deze ziekte mogelijk niet zou overleven. Ik had hem zoveel meer geniet-tijd gegund en mooie jaren met zijn familie. Deze man was een warme kracht tussen de mensen met wie hij werkte. Er moeten tientallen collega’s en ex-collega’s zijn die nu om hem treuren. 

En om zijn vrouw. Om haar grote verlies. Ook van toekomstplannen en mooie vooruitzichten op ‘samen’. Ik was lange tijd haar collega op de IC. Iedereen zag de liefde en het respect dat zij en haar man voor elkaar hadden. Hun huwelijk straalde positiviteit en waardering uit. Ik vind het verschrikkelijk voor haar dit gebeurd is. 

De vraag of hij besmet werd tijdens het werk komt automatisch op. Niemand weet het. Het antwoord doet er totaal niet toe. Ook in de normale tijd zou het triest zijn dat een IC-collega met tientallen jaren ervaring op de IC overlijdt aan de beademing op zo’n IC. We weten dat er in Italië heel veel medici en verpleegkundigen zijn overleden aan corona. Die berichten komen behoorlijk aan maar de impact is minder groot dan het overlijden van deze ene geliefde (oud-) collega. Ik ben met mijn gedachten bij zijn vrouw en bij al die collega’s die zoveel jaren met hem hebben gewerkt. Ik kan zijn naam in een openbaar blog niet noemen, maar in mijn hart noem ik hem steeds opnieuw. En die van haar. 

Intelligente maar onmenselijke lockdown

De voorzitter van de EU, Ursula von der Leyen, verwacht dat mensen in verzorgingshuizen mogelijk nog tot het eind van het jaar in isolatie moeten blijven, tot er een vaccin is tegen corona.

Ik denk dat dat niet kan en niet moet. Het is onmenselijk. Niemand kan zo lang gescheiden zijn van zijn dierbaren. We moeten een list verzinnen om toch bezoek toe te laten. Er zijn zoveel fantastische initiatieven ontstaan sinds de intelligente lockdown van kracht is. Horeca, winkels, app-makers, artificial intelligence bedrijven: innovaties schieten uit de grond. Beddenmaker Auping gaat mondmaskers produceren. Het moet toch mogelijk zijn om tegen lage kosten een grote hoeveelheid beschermend materiaal voor bezoek van bewoners te maken? 

Mijn pa ging in de laatste fase van zijn longkanker naar een verpleeghuis. Hij kon niet meer alleen thuis zijn en voelde zich niet veilig zonder zorg. Toen hij verhuisde was hij niet terminaal maar wel bezig aan zijn laatste maanden. Zijn ziekte was een harde klap voor hem, hij had verdriet. We hebben hem veel bezocht op zijn kamertje en kostbare dagen met hem doorgebracht. Er was tijd om ons voor te bereiden op zijn einde en we waren in de buurt als hij zich niet goed voelde of bang was. Hij had ons nodig. Bij hem. Ik denk aan hem als voorbeeld voor al die mensen die nu net als mijn pa in een kamertje in een verpleeghuis zitten maar geen bezoek mogen ontvangen. Tot ze echt terminaal zijn. Maar al die kostbare weken of maanden die voorafgaan aan de stervensfase zijn ze alleen. Geen kus van hun vrouw of man, geen omhelzing van een kind, niet nog samen lachen of rustig praten en elkaar in de ogen kijken. Onbeschrijflijk kostbare tijd voor iedereen die betrokken is. Onherstelbaar verstoorde rouw na het overlijden. Het kan niet. Het is te verdrietig.

Mijn moeder had dementie en woonde op een gesloten afdeling. Haar enige troost was het bezoek van mijn pa en haar kinderen. Vertrouwde gezichten en liefdevolle stemmen in haar beangstigende wereld waarin ze steeds weer een vreemde was tussen haar onbekende mensen. Ze was zo verdrietig, zo ontheemd. Hartverscheurend eenzaam in die huiskamer vol wantrouwen en stress. Ze had ons nodig om even rust te hebben, even weer te voelen wie ze was. Voor korte momenten van oude liefde die veilig was en geborgen. Als ik eraan denk dat zij nu nog geleefd had en wij haar niet zouden bezoeken, dan breekt mijn hart. Dat had mijn pa niet kunnen verdragen, bovenop het schuldgevoel dat hij toch al had door haar ‘uit huis te doen’. Hij was eraan kapot gegaan. En wij met hem. Ik vind het verschrikkelijk voor alle mensen die nu in dit scenario beland zijn. Echtgenoten, kinderen, broers en zussen. Al die waardevolle tijd die je niet kan delen terwijl je weet dat je tijd samen toch al erg beperkt is. Het kan zo niet. Dit is gruwelijk.

Ik weet dat de isolatiemaatregelen bedoeld zijn om juist deze kwetsbare mensen te beschermen tegen een zeer waarschijnlijk dodelijk virus en om verspreiding daarvan te voorkomen. Ik snap echt dat het verstandig is om te isoleren om massale sterfte onder bewoners en ziekte onder personeel te voorkomen. Maar weegt dit op tegen de eenzaamheid en het verdriet dat mensen nu ervaren, zonder uitzicht op ‘normaal’? Mevrouw von der Leyen verwacht dat deze isolatie tot het eind van het jaar kan duren. Ik denk dat dat niet kan! Dit isolement is onverdraaglijk wreed en de inspanningen van het zorgpersoneel zijn te groot en te zwaar. Als er regels versoepeld gaan worden laat dan als eerste de isolatieregels in deze huizen aangepast worden. Eén keer per dag bezoek van een geliefd mens, desnoods van top tot teen in beschermende kleding, dat moeten we willen met elkaar. Dat moeten we voor elkaar krijgen. Als er fabrikanten zijn die heel snel betaalbare beschermingsmaterialen voor deze doelgroep kunnen produceren: ga alstublieft aan de slag! Overtuig RIVM, overheid en zorgpersoneel van de mogelijkheden om met bescherming veilig bezoek toe te laten. Ook in de ziekenhuizen, op de IC-afdelingen. Liever vandaag dan morgen. Ik houd niet van grote woorden als ‘drama’ en ‘ramp’ maar toch is daarmee geen woord teveel gezegd als het gaat om het verbod op bezoek in verpleeghuizen en ziekenhuizen. Als er ergens een opening gecreëerd kan worden in onze intelligente lockdown, laat het dan een empatische zijn. 

Nog even over die zorgbonus...

“Lullig om te zeggen maar je leeftijd helpt ook niet mee. Dat wordt niks. Kans van slagen is vrijwel 0”. De opticien schudt vastbesloten zijn hoofd. “Niet aan beginnen, wordt niks”.

Oké… Duidelijk verhaal. Maar wat in mijn kop zit dat moet er dan toch uit. Ik wíl de optie onderzoeken: multifocale lenzen in plaats van mijn multifocale bril. 

Over mijn bril krijg ik veel complimenten. Hij leidt perfect de aandacht af van de donkere kringen die daaronder hangen. Eerlijk is eerlijk: zonder die bril zie ik er afgedraaider uit dus hij werkt in mijn voordeel. Maar die bril en corona: dat is een ongelukkig huwelijk!

Hoe lang corona nog onder ons blijft is onzeker maar ik reken op maanden en maanden. Ik ben niet voor onnodig lang rondhangen in een slecht huwelijk en aangezien ik in mijn eentje corona niet wegkrijg zal ik iets met die bril moeten. De huwelijksellende speelt vooral een rol tijdens mijn werk op de IC. Mijn bril is hip en echt van deze tijd dus nogal aan de grote kant. Een mondneusmasker past daar net niet onder. Dus de bril moet over het masker heen gedragen worden. Dat lijkt handig want je hebt ook minder last van beslagen glazen én je kan het masker met de bril steviger op de neusbrug duwen waardoor hij beter afsluit. Maar dan begint het gedonder. Want over de eigen bril moet bij de zorg voor patiënten met corona nog een joekel van een spatbril gedragen worden. Die drukt nog eens extra hard op de eigen bril en het ijzeren beugeltje van het masker. Even terzijde: het is geen lekker fladderig wegwerpmaskertje zoals we dat bij de HEMA halen of zoals je zelf van een versleten gordijn in elkaar knutselt, maar een extra zwaar bewapend dik masker met strakke elastieken banden achter de oren. Die soms ook weer net te kort zijn waardoor je ook nog met twee flaporen rondloopt… Goed: de twee brillen en het masker zitten op z’n plek en ik ga aan de slag. Terwijl ik werk veert langzaam het ijzeren beugeltje van het masker een beetje terug naar de uitgangspositie waardoor stukje bij beetje de brillen wat omhoog geduwd worden. Het leesgedeelte van de bril zit dan nét wat te hoog ofwel het beeldscherm van de computer staat te laag. Eén van de basisregels in de coronapreventie is: zit niet met je handen aan het masker of aan je gezicht. Terugduwen is dus uitgesloten. Als ik mijn hoofd voorover buig glijden beide brillen een tikje naar voren. Ik probeer ze terug te wippen door met een korte snelle beweging mijn hoofd achterover te slaan, maar deze techniek werkt meestal niet en ziet er zeer merkwaardig uit. Ondertussen trekt er bij elke uitademing kortdurend een lichte condensvlaag over de glazen omdat de bril nu vrij boven het masker hangt. Als ik nog een keer buk glijdt de boel door en móet ik de brillen wel met mijn in plastic schort verpakte bovenarm terugduwen. Het zit weer min of meer op z’n plek en ik kan even verder. En zo gaat dat door, de hele dag. Blaren op mijn neusbrug komen voor. 

Ik ben dit gehannes zat en daarom wil ik lenzen voor op mijn werk! Dus wat die opticien ook beweert over ‘0% kans dat het slaagt, ook gezien uw leeftijd’, ik wil het proberen. 

De opticien is de beroerdste niet dus hij neemt de tijd om me te leren hoe een lens wordt ingebracht. De rechterlens zit lekker vlot op z’n plek maar de linker wil niet meewerken. Ik doe precies wat de opticien zegt, mijn oog maximaal open, middelvingers en wijsvinger volgens instructie, maar na talloze pogingen zit hij nog steeds op mijn vinger in plaats van in mijn oog. Ik baal maar zet door en uiteindelijk lukt het toch. Zoals de vakman had voorspeld kan ik er inderdaad geen letter mee lezen. Alles is onscherp. De lens die eerst niet dat oog in wilde gaat er nu met geen mogelijkheid uit. Ik trek aan mijn wimpers, ik pluk in mijn bloeddoorlopen rode oog en de mascara zit overal behalve op mijn wimpers. Als ik de lens toch opeens te pakken krijg zijn we zeker tien minuten verder. 

Er zit niks anders op dan een klein werkbrilletje te kopen dat boven een mondneusmasker past en licht van gewicht is zodat de spatbril er makkelijk overheen kan. Kleine monturen zijn niet in de mode dus de keuze was beperkt en dit brilletje flatteert me niet heel erg, vrees ik. 'Het oog wil ook wat' maar esthetiek is niet meer van belang als je op de IC zwetend in je plastic oversized isolatiejas met spatbril en flaporen levens loopt te redden, toch? 

De opticien heeft zich ingeleefd. “Het is wel een onverwachte kostenpost voor je denk ik?” Ik knik, dat is zo maar het moet maar. Hij kijkt me vriendelijk aan. “Dan betaal jij alleen voor het montuur en ik betaal de glazen. We moeten elkaar toch een beetje helpen in deze tijd”. 

Kijk: die man weet hoe je een ZORGBONUS geeft! 

Oktober 2020 Viruswaanzinnigheid

Voor me niest een man uit volle borst in zijn hand. Keihard. Hij haalt zijn neus op, grabbelt een zakdoek uit zijn jaszak en snuit omslachtig zijn neus. De zakdoek verdwijnt weer in zijn zak. Ik heb me tot op veilige afstand terug laten zakken van hem maar bij de supermarktingang kruis ik weer zijn pad. De man rommelt in de jaszak met de zakdoek en haalt er een verfrommeld mondneusmasker uit. Hij hangt hem aan een oor, haalt ook nog een karretjesmunt uit de bekende jaszak en neemt een kar uit de rij. Terwijl ik mijn eigen kar sta te poetsen is hij al met ongewassen kar de winkel in. Daar vouwt hij zijn masker over neus en kin. Ik ben allang weer geïrriteerd natuurlijk. Waarom denkt die man niet na? Hoe is het mogelijk dat hij zijn vieze zakdoek bij zijn mondneusmasker stopt, zijn handen niet desinfecteert en ook de kar niet en dan met die handen de winkel ingaat om vervolgens met die handen zijn appeltjes te selecteren? Sommige appels legt hij terug. Voor mij even geen appels vandaag, hoe zinloos ook want hij is echt niet de enige die het niet begrijpt. Daar twijfel ik niet aan. 

Ik heb wel twijfels bij het gebruik van mondneusmaskers en de effectiviteit daarvan afgezet tegen de manier waarop ze gebruikt, hergebruikt, nogmaals gebruikt en eindeloos gebruikt worden. Wie gooit zijn disposable masker echt weg na één keer op en afzetten? Hij kostte minimaal 50 eurocent. Wat op zich niet duur is maar wel duur wordt als je elk masker maar één keer op en af mag doen terwijl je constant ruimtes betreedt waar je een masker op en af wilt/moet doen. Dan heb je snel een zakje van 10 stuks per dag nodig, van rond de 5 euro per zakje = 35 euro per week = 140 euro per maand = een hele week boodschappen = een paar nieuwe schoenen voor de kinderen = een reparatie aan de cv-ketel etc. En dat dan per gezinslid… 

Dan maar beter een wasbaar exemplaar aanschaffen? Maar ook daarvoor geldt dat je ze maar één keer op en af mag doen en dat ze daarna op 60 graden gewassen moeten worden. Dus hoeveel van die maskers heb je nodig als je steeds een schone bij je wilt hebben? En hoeveel nauwelijks gevulde wasmachinestrommels moeten hoe vaak op 60 graden draaien voor een paar maskers met hooguit wat vuile onderbroeken daarbij? En hoe vaak kan je ze wassen voordat ze zo misvormd of uitgezakt zijn dat ze nergens meer adequaat over neus en kin afsluiten? En al die huisvlijt-maskers dan, die uberhaupt nooit passend en dus beschermend zijn geweest maar er wel heel gezellig uitzien met stipjes en one-liners en smiles? 

Twijfels dus. Maar ik volg het ‘dringend advies’ van onze overheid: je hoeft maar één keer langs iemand te lopen die de volle laag uit zijn neus niest, ook al is het in zijn elleboogplooi… spetteren doet het toch… 

Die man uit de supermarkt gebruikt misschien dezelfde deurklinken, roltrapleuningen en betaalautomaten als ik. Iedereen zit overal met zijn handen aan. Heel vaak handen wassen is dus pure noodzaak! En niet een beetje flats-flats maar echt grondig. Ik ga nergens meer naartoe zonder mijn desinfecterende handdoekjes. WC’s? Ik vermijd ze zolang ik het idee heb dat ik droog thuis kan komen. 

De anderhalve meter regel is heilig voor mij. Effectief en in theorie makkelijk te doen, behalve in de supermarkt. Daar zigzag ik omslachtig om andere boodschappers heen, voortdurend aftastend wie welke kant op gaat en of we niet toevallig allebei net het smalle pad in willen steken. Ik neem de tijd om te wachten op anderen, geheel tegen mijn ongeduldige aard in. Ik wil de vakkenvullers erg graag anderhalve meter met rust laten en daarom loop ik regelmatig even door om terug te komen als ze klaar zijn. Soms vraag ik ze of ik tussendoor even iets kan pakken maar vaker ga ik op afstand semi-rustig staan wachten tot ze klaar zijn. Ook niet ideaal voor hen want ik vermoed dat ze echt wel merken dat ik op anderhalve meter in hun nek sta te hijgen. Knuffelen en omhelzen op anderhalve meter is uitgesloten buiten het gezin. Dat valt niet zo mee. Er zijn een paar mensen die ik heel graag weer eens vastpak, even dichtbij elkaar, hand vasthouden, arm om de schouder. Soms ben ik bang dat we uiteindelijk nog onwennig worden in het fysieke contact. Dat we ooit, wanneer geen pandemie ons nog bedreigt, weer moeten leren om aan elkaar te zitten. Ik vind het wel fantastisch dat we niet meer bij elke begroeting vastzitten aan die drie zoenen want dat is echt teveel. Als het weer kan, ooit na corona, dan zou ik voorstander zijn van één ferme zoen met liefde in plaats van drie ‘snel doen dan ben je er weer vanaf- zoenen’. 

Het is een gekke tijd waarin we over al onze uitjes na moeten denken, uitnodigingen moeten afslaan, verre vakanties in ons hoofd moeten maken, impulsen moeten onderdrukken. En heel veel rekening moeten houden met elkaar. Saai is het ook. Thuiswerken versmelt ongemerkt met thuis-zijn waardoor thuis-zijn minder voelt als ‘vrij-zijn’. Voor de thuiswerker én voor de thuisblijver. Zomaar naar het theater of naar een café gaan is er niet meer bij. Als ik ergens binnenkom waar onverwacht veel mensen bij elkaar zijn ga ik zo snel mogelijk weer weg van die plek. Als ik mensen zie die alle regels aan hun laars lappen en alle maatregelen flauwekul vinden of één groot complot dan ben ik bang dat ik nooit meer met ze door één deur kan, ook niet als dat na de pandemie weer mag. Want COVID19 is wél een serieuze zaak die serieus veel slachtoffers kan maken door overlijden, langdurende invaliditeit, eenzame isolatie en hulpverleners met een burn-out. 

Misschien sla ik een beetje door in mijn serieuze omgang met de regels. Ik schrik al als ik een film kijk en mensen elkaar omhelzen. Ik zag in de wei een paar koeien tegen elkaar staan en ik wilde ze toeschreeuwen: "hé, jullie staan te dichtbij elkaar!" Mijn man schoof naast me aan tafel in het koffietentje waar ik zat. Ik dacht: "hé, je mag hier niet zo dichtbij zitten!" Mijn man dus... met wie ik in één huis woon.

Zijn dit nou de eerste tekenen van viruswaanzinnigheid?