ANDER WERK
Ik was een slechte gymmer. De lange mat was mijn lijdensweg. Ik had teveel benen voor een radslag, te slappe armen voor een handstand, mijn rug was te lang of mijn aanloop te kort. De trainer sprak zijn fameuze woorden: "blijf jij gewoon maar koprollen". Want dat kon ik wél. Dus ik rolde over de kop, over de kop, over de kop, zo naar het eind van de mat het leven in. Ik rol nog steeds maar nu vooral ín mijn kop.
... en van wat er zoal uít rolt is hier ook nog wat te vinden............
Ruimtegebrek bij miljardairs
Richard Branson maakte een testvlucht naar ‘de ruimte’ met zijn eigen raket. In 2022 wil hij het toerisme naar de ruimte mogelijk maken voor iedereen met pak ‘m beet 170.000 tot 210.000 euro vakantiegeld. Hij heeft al honderden tickets verkocht. Ook Elon Musk wil met zijn bedrijf ruimtevluchten voor toeristen verkopen. Jeff Bezos, miljardair nummer 3 in dit trio, verwacht over een week een ruimtevlucht te maken.
Ik begrijp dat het een droom is om van een afstand naar de aarde te kijken: als je er met je neus bovenop staat zie je veel te goed hoe we hier op aarde de planeet lopen te verkloten. De welvaart in een deel van de wereld heeft onze behoefte aan planeet-vernietigende levensstijlen tot ver buiten alle proporties opgedreven. Ontbossing, verbranding van fossiele brandstoffen en grootschalige landbouw produceren voor de aarde niet te corrigeren hoeveelheden broeikasgassen. Overproductie van CO2 zorgt voor weersveranderingen zoals meer regen of meer droogte. De aarde kan zichzelf niet meer voldoende herstellen inmiddels. In plaats van het koesteren van bossen, bomen en struiken die CO2 kunnen opslaan kappen we tropische regenwouden en grote gebieden met diverse vegetatie, voor nóg meer landbouw, voor stedenbouw of het verbreden van wegen. Of voor het aanleggen van consumptie-onderdelen zoals hout en palmolie. Met onze neus op de feiten eten mensen nog altijd zoveel vlees dat de fok-industrie een enorm overschot aan methaan produceert dat belangrijk bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Dus logisch dat je als miljardair, als rijkste mens ter wereld, je toevlucht zoekt in de ruimte, waar alles nog ongeschonden is. En logisch ook dat je met al je geld en ongekende mogelijkheden wel eens wat nieuws wilt beleven, iets wat nog niemand heeft gedaan. Alles heb je al en dat verveelt op den duur. Het valt niet mee om zoveel rijker te zijn dan vrijwel alle anderen: vermogensverantwoordelijkheid weegt zwaar. Logisch dus ook dat je wel eens gewichtloos wilt zijn! Kortom: helemaal niet zo gek dat deze drie miljardairs hun horizon willen verbreden in de ruimte. Misschien is dat trouwens nog lastiger dan ik denk: ze moeten wel in staat zijn om allereerst over hun ecologische voetprint heen te stappen, dan met zevenmijlslaarzen door overstrominsplassen en het uitgedroogde landschap van de klimaatcrisis banjeren en dan ook nog kunnen verdragen dat links en rechts van hun route mensen verhongeren of verstoken blijven van vaccins tegen pandemische ziekten. Ik geef het je te doen.
Omdat ik geen moraalridder wil zijn stap ik even over die nevenproblemen heen en beland daar waar in dit verhaal mijn grootste afkeer en woede zit: het streven van deze mannen om ruimtetoerisme mogelijk te maken! Hier op aarde de boel naar zijn grootje zien gaan (helpen) en dan toeristen vervoeren naar de ruimte om ook daar de boel te verruïneren. Ooit was Yosemite National Park een adembenemend uitgestrekt natuurparadijs waar je uren stil kon rondlopen. Nu rijd je in auto's in lange CO2-uitstotende files stapvoets over de geasfalteerde wegen. Er staan wachtrijen naar de top van de Mount Everest. En dichterbij huis overstromen de grachten van Giethoorn binnenkort weer met giechelende toeristen zonder enig historisch, landschappelijk besef over die waterwegen. Alle natuurwonderen op aarde lijken inmiddels ontdekt, bejubeld, beschreven en gefotografeerd. Waarna overal de toeristen hun weg vinden naar die mooie plekken om ze uiteindelijk in bezit te nemen, aan te passen aan de menselijke behoeften en in te richten met horeca, infrastructuur, bewegwijzering en vuilnisbakken. De natuur moet zich aanpassen aan de mens, met alle desastreuze gevolgen van dien.
Dat je dromen je als verveelde miljardair meenemen op een vlucht naar de ruimte is logisch. Gewichtloos zweven daar, ver van de verziekte en verziekende aarde: dat is een mooie droom. MAAR LAAT HET DAARBIJ! Ga niet ook nog eens de ruimte verpesten met je aanwezigheid, je toeristen, je vervuiling! Houd het bij dromen en werk ondertussen hier op aarde aan herstel van natuur, tegengaan van opwarming van de aarde, gelijkheid tussen mensen en hun kansen op een menswaardig bestaan. Je bent zo creatief en ondernemend dat je de droom hebt gerealiseerd om jezelf de ruimte in te schieten. Maak dan nu de droom van anderen waar door die talenten in te zetten voor herstel en behoud van deze planeet.
Niet alles was kán móet ook. Je gaat bij wijze van spreken toch ook geen autoraces organiseren in een duingebied omdat je daar nou eenmaal zin in hebt en er het geld voor hebt?
Don't go there in this fog!
Yorkshire Dales 2016. Na een spannende wandeltocht door dichte mist, striemende regenwind en kou op de heuvels van de Dales komen we opgelucht aan bij onze B&B. Gastvrouw Mary verwelkomt ons met een kleine reprimande: “in this fog you can’t see where you’re going! Big chance you get lost! Don’t go there in this fog!”
Te laat. In de dichte mistregen waren we inderdaad verdwaald. De grote vraag werd: gaan we het pad terug proberen te vinden of gaan we doorlopen ‘op het gevoel’ en vertrouwen op de goede afloop? We kozen voor de terugweg maar alle struiken en alle platgetrapte weggetjes kwamen ons even bekend als onbekend voor. Stilstaan was geen optie want de regen kletterde onverminderd door. Plotseling veranderde er iets! De lucht klaarde op, de mist trok zich terug en pal voor ons doemde de cruciale routewijzerpaal op! We hadden ons spoor naar de warme B&B teruggevonden!
De volgende ochtend spreken we tussen de witte bonen in tomatensaus, sausages en scrambled eggs over de ongelooflijke uitslag van het Brexit referendum. Mary en haar man stemden tegen een Brexit, in de verwachting dat de meeste mensen om hen heen dat ook zouden doen. En de meeste mensen in het Verenigd Koninkrijk: het merendeel van de mensen kan toch redelijk nadenken, de consequenties overzien, wil toch bij het verenigd Europa horen? Nee dus: Mary en John zijn de schok van hun veranderde mensbeeld nog niet te boven.
“Friends, family members, neighbours… they voted for Brexit! How could they do this?!” Mary schudt haar hoofd, in ongeloof. “Makes me sad, it divides people. Brexiteers and No-Brexiteers: they act like enemy’s instead of people you want to connect to!”
Het verdriet zit niet eens in de Brexit zelf maar in het besef en de pijn van de verbroken en beschadigde contacten.
Zion National Park, USA, 2017. We verklaren onszelf voor gek maar sluiten toch aan in de rij voor de bus die ons het paradijselijke NP in zal rijden. Het is heet, het is nog vroeg maar ook al veel te druk. Logisch: het is een prachtig park in een land met ontelbaar veel uitgestrekte natuurwonderen. Donald Trump is sinds een paar maanden de nieuwe president van dit Amerika. Al snel zijn we voor en achter omringd door pratende mensen. Niet het irritante wachten in de rij in de bloedhitte is het gespreksthema: Trump is dat.
“We were absolutely totally shocked! This clown, this selfish man, this stupid idiot is our president because half of the nation voted for him!” We worden bij het gesprek betrokken door een groepje middelbare Amerikanen. Ze willen weten wat wij er als Europeanen van vinden dat zoveel mensen in de USA voor Trump hebben gekozen: “we’re ashamed of ourselves, embarrassed”. We vertellen over Europa, ook in Europa kennen we de polariserende invloed van opkomende uiterst rechts politieke partijen en van dictators die gestaag werken aan hun invloedsfeer. Europa kent ook brandhaarden, schaamte, onverdraagzaamheid en tweedeling. Onze gesprekspartners willen hun ongemakkelijke gevoel nog toelichten en de impact van de winst van Trump duidelijk maken.
“Even in our family’s, between brothers and sisters, children and parents: there’s much more hate and disrespect. We’re not on speaking terms with our dearest colleagues anymore. It hurts! But how could we possibly care for each other if they support a careless and hateful person like Trump? A man who has no respect for people from cultures other than his? He builds a wall to prevent his USA from poor and hopeless safety seeking people from Mexico. If you support that man, how can we trust you?”
In de rij voor de ingang van een overweldigend mooi Zion NP is de pijn van de verbroken vriendschappen en gescheurde familiebanden voelbaar. Als we de bus instappen sluiten we met een optimistisch Hollands geluid af: “but héy, almost half of the people of Amerika did nót vote for Trump!”
Nederland 2021. De coronapandemie legt het verschil tussen mensen akelig en pijnlijk bloot. Hoe minder mensen zich aantrekken van de maatregelen, hoe groter de ergernis bij de mensen die zich aan de maatregelen houden. Anti-corona-demonstraties lopen uit de hand. Het geweld tegen agenten en handhavers neemt toe. Wat onbegrijpelijk en ontoelaatbaar is voor de ene groep Nederlanders is prima te begrijpen en terecht voor de andere groep. De coronapandemie laat ons kanten van elkaar zien die voorheen minder zichtbaar waren. Er blijken opeens mensen in je omgeving, misschien in je familie, in je vriendenkring te zijn die voor jou onacceptabel gedrag vertonen. Er zijn zoveel meer mensen om je aan te ergeren. De tweedeling in ons land wordt duidelijker gevoeld. En gevoed! Pro-vaccinatie extremisten doen dat, net als anti-vaccinatie extremisten. De maatregelen respecterende mensen zetten zich af tegen de maatregelen overtredende mensen. De ene helft van de Nederlanders ergert zich aan de andere helft. Rechts populistische partijen vergroten de kloof door in te spelen op het sentiment van mensen die de maatregelen zat zijn. Met gladde hapklare brokken van leugenachtige corona-ontkennende praatjes jutten ze de mensen op die daar gevoelig voor zijn. Wat is hun doel? De samenleving doormidden splijten voor eigen macht en status? De pandemie heeft de voedingsbodem voor andere haatdragende en polariserende sympathieën fors vergroot. De onverdraagzaamheid maakt meer kapot dan ons lief is. Zondebokken zoeken voor ongewenste omstandigheden zit helaas in de menselijke aard.
Niet de Brexit op zich, niet Trump ’s narcistische persoonlijkheid op zich, maar het verdriet van de verbroken en beschadigde vriendschappen en familiebanden doet pijn. Het verlies van het vertrouwen in elkaars beste bedoelingen met elkaar.
Niet de onderlinge verschillen in overtuigingen, afkomst, gedrag of voorkeuren, maar het splijten van de samenleving door die verschillen op een haatvolle, gewelddadige of leugenachtige manier uit te vergroten: dat veroorzaakt pijn! Wat nu beschadigd raakt kan misschien voorlopig niet gerepareerd worden. Dan moeten we leven met de barsten en de in stukken gevallen tolerante omgang met elkaar.
We leven in een Yorkshire Dales-mist. We verliezen het zicht op onze zorgzame, tolerante, openhartige en vriendelijke medemens door de aanzwellende stroom beelden van het tegengestelde gedrag.
“In this fog you can’t see where you’re going! Big chance you get lost!” Laten we proberen de weg terug te vinden. Waarschijnlijk lopen we dan opeens tegen de richtingwijzerpaal aan en wacht ons het comfort van een gastvrije, warme samenleving…